Người Sa-ma-ri nhơn lành-giảng luận

NGƯỜI SA-MA-RI NHƠN LÀNH.

                                                       MỤC SƯ LÊ VINH THÀNH

  ( Chủ Nhật, ngày 11 tháng 8 năm 2013 tại HT BT ĐLVN)

 Kinh thánh:                                                                              

“Khi ấy, có một luật gia đứng dậy hỏi để thử Đức Chúa Jêsus rằng: “ Thưa Thầy, tôi phải làm gì để hưởng sự sống đời đời ?”Ngài đáp: “ Trong luật pháp có chép điều gì? Người đọc và hiểu thế nào? Người ấy thưa: “ Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực, hết tâm trí mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi; Và yêu thương người lân cận như chính mình”. Đức Chúa Jêsus phán: “ Ngươi đáp phải lắm. Hãy làm điều đó thì ngươi sẽ sống”.

Nhưng ông ấy muốn chứng tỏ mình là công chính nên thưa với Đức Chúa Jêsus: “ Ai là người lân cận tôi? ” Đức Chúa Jêsus đáp: “ Có một người từ thành Giê-ru-sa-lem xuống thành Giê-ri-cô rơi vào tay bọn cướp. Chúng lột hết quần áo và đánh đập rồi bỏ đi, để mặc người đó dở sống, dở chết. Bấy giờ, có một thầy tế lễ tình cờ đi xuống đường đó, thấy nạn nhân thì đi tránh qua bên kia đường. Tương tự như thế, một người Lê-vi cũng đến nơi, thấy rồi cũng tránh qua bên kia mà đi. Nhưng có một người Sa-ma-ri đi đường, đến gần thấy nạn nhân thì động lòng thương xót liền áp lại, lấy dầu và rượu xức vào vết thương, băng bó lại, rồi đỡ nạn nhân lên con vật của mình và đưa đến quán trọ để săn sóc. Ngày  hôm sau, ông lấy hai đơ –ni-ê đưa cho chủ quán rồi nói: “ Hãy săn sóc người nầy, nếu tốn hơn nữa, sau khi trở về tôi sẽ hoàn lại. Theo ngươi nghĩ, trong ba người đó, ai là người lân cận với kẻ bị cướp? Luật gia thưa: “ Ấy là người đã bày tỏ lòng thương xót đối với nạn nhân”. Đức Chúa Jêsus phán: “ Hãy đi, làm theo như vậy”.( Lu-ca 10:25-37)

                                          GIẢNG LUẬN: 

Đạo đức học tôn giáo có điểm tương đồng với đạo đức học dân tộc. Có lẽ, từ những câu chuyện trong Kinh Thánh , đến những giáo lý tôn giáo đã ảnh hưởng sâu rộng trên nhân loại; Từ lý thuyết cộng hưởng với thực tế trải nghiệm, con người đã đưa ra những luận điểm luân lý dưới các hình thức văn hóa truyền khẩu, nhằm gửi gắm một thông điệp trong đạo đức xã hội. Trong câu chuyện ẩn dụ của Chúa Jêsus khắc họa hình ành về người Sa-ma-ri nhơn lành, cho ta nhớ về tục ngữ của người Việt Nam:“ Thương người như thể thương thân”. Dùng một ẩn dụ để trả lời một câu hỏi và đưa ra một ý tưởng sống, câu chuyện đã có tác động rất lớn về sự kêu gọi tình thương, như vũ khí chính ngôn về đạo đức hơn hai mươi  thế kỷ trôi qua, nhằm chống chia rẻ dân tộc, chống nạn phân biệt chủng tộc và kêu gọi tinh thần giúp đỡ , tương thân, tương ái trong cộng đồng các dân tộc trên thế giới . Câu chuyện trên từng là một nguồn cảm hứng của một số quốc gia đồng ý miễn thuế cho ai đóng góp vào quỹ từ thiện ở các nhà thờ tôn giáo.

   Chúng ta, đi sâu vào tìm hiểu từng khía cạnh cụ thể của câu chuyện, nhằm tìm lấy một ánh sáng lớn, như phần thưởng mà chúng ta đã nhận được từ Đức Chúa Trời. Từ đó, chúng ta thêm tự hào vì chúng ta đang góp phần nhân rộng hình ảnh người  Sa-ma-ri nhơn lành trong xã hội ngày nay.

Đọc Kinh Thánh bạn phải cần nhờ đến một vài tài liệu viết về phong tục, tập quán và một số tên gọi để chỉ việc làm của người xưa trong dân tộc Y-sơ-ra-ên. Cũng như địa lý, lịch sử  thời bấy giờ.

   Người Sa-ma-ri được biết đến trong Kinh Thánh nhằm bày tỏ một chủng tộc hơn là một tổ chức tôn giáo. Vua A-si-ri tiến chiếm cả xứ Pa-lét-tin và bao vây Sa-ma-ri trong ba năm. Sau đó chiếm Sa-ma-ri và đày dân Y-sơ-ra-ên sang A-si-ri và cho họ định cư tại Cha-la nước Mê-đi ( IICác Vua 17:5-6). Một số ít phụ nữ, trẻ em và dân nghèo còn tồn tại trong xứ Thánh. Vua A-si-ri đem người từ Ba-bi-lôn, Cu-tha, A-va, Ha-mát và Sê-phạt va-im đến định cư trong các thành của Sa-ma-ri ( IICác Vua 17:24). Các bộ tộc nầy mang theo tôn giáo của họ. Dân Y-sơ-ra-ên sót lại xứ Sa-ma-ri kết hôn với họ và trở thành dân Sa-ma-ri với  tôn giáo pha trộn. Khi những người Y-sơ-ra-ên bị bắt đi làm phu tù trở về quê hương để xây dựng đền thờ Giê-ru-sa-lem và quốc gia Do-thái, thì những người Do-thái ở Sa-ma-ri cũng tham gia, nhưng họ đã bị người Do-thái phu  tù phản đối và từ chối sự đồng công của họ. Người Do-thái cho rằng người Sa-ma-ri không tinh sạch bởi họ cưới gả và thờ thần của người ngoại quốc. Mâu thuẩn đó phát triển dần và kéo dài trong suốt lịch sử thời Tân Ứơc. Những người Do-thái phu tù trên đường đi từ Ga-li-lê xuống Giu-đa, họ cố tình đi qua sông Giô-đanh không đi qua Sa-ma-ri vì sợ ô uế. Ma-na-se là con trai của thầy tế lễ thượng phẩm Do-thái, đã cưới con gái của một nhân vật có quyền hành ở Sa-ma-ri và đi theo người Sa-ma-ri. Người Sa-ma-ri đã xây dựng đền thờ của họ trên núi Ga-đi-xim thuộc xứ Sa-ma-ri. Họ tôn quý năm cuốn sách Ngũ Kinh của Môi-se trong Cựu Ứơc. Có một số ít dân Do-thái đã bỏ tôn giáo của họ để lên núi thờ thần của người Sa-ma-ri. Chúa Jêsus và người đàn bà Sa-ma-ri được chép trong Tin Lành  Giăng 4:12, Người đàn bà đã nói tổ phụ chúng tôi là Gia-cốp. Tôn giáo khác biệt và sự hòa lẫn huyết thống của người Sa-ma-ri vẫn tồn tại cho đến ngày nay, hiện họ vẫn còn thờ trên núi Ga-ri-xim.

   Thầy Tế lễ  lần đầu tiên được thiết lập trong sứ vụ lãnh đạo của Môi-se. A-rôn, các con trai và hậu tự của ông được biệt riêng đời đời trong chức tế lễ. Vì tính cha truyền con nối nên thầy tế lễ phải chứng minh tính huyết thống trong dòng họ A-rôn. Công việc chính là trông nom lửa trên bàn thờ của lễ thiêu luôn cháy. Họ có y phục riêng dành cho chức tế lễ. Đi chân không khi vào đền thờ và khi vào đền tạm buộc họ phải rửa tay và chân. Họ được hưởng 1/10 số tiền thuế được nộp cho người Lê-vi. Được nhận bánh trần thiết, và thịt từ của lễ thiêu, lễ chay và của lễ đưa qua đưa lại. Họ cũng được hưởng một phần trong các chiến lợi phẩm. Họ có trách nhiệm dạy luật pháp của Đức Chúa Trời cho con cái của họ, đôi lúc tham gia như một tòa thượng thẩm trong các vụ vụ tranh cãi. Trong xã hội họ tự hào là giai cấp lãnh đạo tôn giáo thánh thiện nhất, đem tình thương Thiên Chúa vào trang bị cho nền pháp luật và đạo đức xã hội. Họ đại diện cho dân sự trong các việc liên quan đến Đức Chúa Trời. Khi không còn làm việc ở đền thờ, các thầy tế lễ hành đạo trong cương vị của một giáo sư Kinh Luật ( II Sử 15:3).

   Người Lê-vi có nhiệm vụ chăm sóc tài sản của đền thờ, lần đầu tiên được xuất hiện trong sứ vụ lãnh đạo của Môi-se. Họ có nhiệm vụ mang hòm giao ước và khí mạnh Thánh khi người Y-sơ-ra-ên di chuyển. Người Lê-vi không được hưởng bất cứ điều gì trong Đất Hứa. Nên họ không có tài sản và ruộng đất, ngược lại họ được ban 48 đồng cỏ cho bầy súc vật, được cung cấp của lễ do dân chúng trả cho họ. Họ như lực lượng bảo vệ của đền thờ và trung gian giữa dân sự với các thầy tế lễ. Họ phục vụ trong tòa công luận, ban lễ tân, ban nhạc trong ca đoàn của đền thờ và một số lễ quan trọng khác.

   Luật gia là người giải thích luật pháp ( Tít 3: 13), thường thì các thầy thông giáo giải thích luật công còn luật gia thì phân tích luật tư. Trong câu chuyện nầy vị luật gia hỏi để thử, và vị nầy đã giống như các các thầy thông giáo và người Pha-ri-si cậy công bình riêng. Có linh  tôn giáo không có sự liên hệ với Đức Chúa Trời. Mục đích dùng luật pháp sở trường về sự hiểu biết của mình để tấn công Chúa Jêsus. Luật gia đặt hai câu hỏi, làm gì để được sự sống đời đời? Và ai là người lân cận tôi?

“Khi ấy, có một luật gia đứng dậy hỏi để thử Đức Chúa Jêsus rằng: “ Thưa Thầy, tôi phải làm gì để hưởng sự sống đời đời ?”Ngài đáp: “ Trong luật pháp có chép điều gì? Người đọc và hiểu thế nào? Người ấy thưa: “ Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực, hết tâm trí mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi; Và yêu thương người lân cận như chính mình”. Đức Chúa Jêsus phán: “ Ngươi đáp phải lắm. Hãy làm điều đó thì ngươi sẽ sống”. ( Lu-ca 10: 25-28).

Tâm lý luật gia hỏi để thử - biểu hiện một thái độ đạo đức giả và tỏ vẻ coi thường Chúa Jêsus. Chứ không phải hỏi để học. Câu hỏi đặt cho chúng ta có sự liên tưởng trong câu chuyện người thanh niên giàu có hỏi Chúa Jêsus trong Lu-ca 18: 18-30. Ở đây, Chúa Jêsus trả lời trong phong cách của một Giáo Sư Nước Trời hỏi một người có am hiểu về luật pháp trong ý thức văn tự. Trong luật pháp có chép điều gì? Ngươi đọc và hiểu thế nào?

Sau câu trả lời, Chúa Jêsus đáp: Ngươi đáp phải lắm. Hãy làm điều đó thì ngươi sẽ sống.

Nghĩa là: Về mặt lý thuyết điều đó đúng và căn dặn: Phải thể hiện bằng việc làm, bằng hành động. Cụ chế hóa luật lệ Nước Trời.

   “ Nhưng ông ấy muốn chứng tỏ mình là công chính nên thưa với Đức Chúa Jêsus: “ Ai là người lân cận tôi? ” ( Lu-ca 10: 29).

Chúa Jêsus không trả lời trực tiếp, mà Ngài bày tỏ ý tưởng bằng một ẩn dụ, để động não, suy nghĩ và tìm giải pháp để minh định câu trả lời. Ai là người lận cận? Chúa Jesus đặt trọng tâm đối tượng chính là người Sa-ma-ri. Cần phải sống và hành động như người Sa-ma-ri trong câu chuyện ẩn dụ. Ở đây, bao quanh Chúa Jêsus là người Do-thái, những người đang để ý lắng nghe từng Lời của Chúa. Ngài chọn chủ đề cần hòa hợp giữa các dân tộc, chính sự hòa hợp mới tạo sức mạnh cộng đồng. Chống phân biệt chủng tộc, tôn giáo. Người Sa-ma-ri đã bị người Do-thái khinh miệt, tránh xa, bài xích. Thậm chí còn muốn họ bị tuyệt chủng. Sự tồn tại của người Sa-ma-ri đã bị người Do-thái xem như không có liên quan gì với họ.

Suốt 3 năm trong chức vụ truyền giáo Chúa Jêsus đã bị người Pha-ri-si và các thầy thông giáo tố cáo và buộc tội Ngài gần gũi với phường thâu thuế và những người tội lỗi. Trong ẩn dụ nầy Chúa Jêsus đã khẳng định tại sao Ngài phải hành động như thế. “ Đức Chúa Jêusu đáp: “Người khỏe mạnh không cần thầy thuốc đâu, nhưng là người đau ốm, Ta  không đến để  gọi người công chính, nhưng gọi kẻ có tội ăn năn” ( Lu-ca 5: 31-32).

“Đức Chúa Jêsus đáp: “ Có một người từ thành Giê-ru-sa-lem xuống thành Giê-ri-cô rơi vào tay bọn cướp. Chúng lột hết quần áo và đánh đập rồi bỏ đi, để mặc người đó dở sống, dở chết” ( Lu-ca 10: 30) Người bị rơi vào tay bọn cướp là một người không được kể có tên tuổi, có họ hàng, có địa vị, là ai, dân tộc nào… Là người đồng loại đang bị tổn thương về thể xác và tâm linh. Là người dở sống, dở chết, họ đang bị khinh miệt, đang cần những sự thương xót từ đồng loại. Họ đang cần sự an ủi, khích lệ, cứu vớt. Họ không cần những lý thuyết thông tuệ của các lãnh tụ tôn giáo. Đoạn đường từ Giê-ru-sa-lem đến thành Giê-ri-cô trong thực tế chỉ dài hơn 20 km nhưng rất nhiều bọn cướp bóc.

“Bấy giờ, có một thầy tế lễ tình cờ đi xuống đường đó, thấy nạn nhân thì đi tránh qua bên kia đường. Tương tự như thế, một người Lê-vi cũng đến nơi, thấy rồi cũng tránh qua bên kia mà đi. Nhưng có một người Sa-ma-ri đi đường, đến gần thấy nạn nhân thì động lòng thương xót liền áp lại, lấy dầu và rượu xức vào vết thương, băng bó lại, rồi đỡ nạn nhân lên con vật của mình và đưa đến quán trọ để săn sóc. Ngày  hôm sau, ông lấy hai đơ –ni-ê đưa cho chủ quán rồi nói: “ Hãy săn sóc người nầy, nếu tốn hơn nữa, sau khi trở về tôi sẽ hoàn lại. Theo ngươi nghĩ, trong ba người đó, ai là người lân cận với kẻ bị cướp? Luật gia thưa: “ Ấy là người đã bày tỏ lòng thương xót đối với nạn nhân”. Đức Chúa Jêsus phán: “ Hãy đi, làm theo như vậy”( Lu-ca 10: 30-37).

Ba người cùng thấy một nạn nhân bị thương, cả ba đều có công việc riêng tư của mình. Hai người thầy tế lễ và người Lê-vi đang nói về đạo đức, là nhà hoạt động tôn giáo nhưng không hành động, họ sợ  có liên quan rắc rối, và đó cũng không phải là việc của họ, mặc dù họ đang rao giảng về đạo đức. Chúa Jesus đã từng quở họ: Nói nhưng không làm.  Người Sa-ma-ri bị Do-thái khinh miệt kia, họ có lòng thương xót, dừng lại lấy dầu để xức nhằm giảm đau và dùng rượu để sát trùng vết thương. Họ bỏ tiền ra, chấp nhận tốn kém và nhờ người trong quán trọ săn sóc, hứa sẽ trở lại và thanh toán số tiền chi phí trong việc săn sóc người bị thương.

Trong ẩn dụ trên những người Cơ đốc đầu tiên suy nghĩ rằng: A-Đam chính là người đàn ông bị kẻ cướp đánh đập, cũng là loài người đang bị sa ngã. Kẻ cướp chính là quyền lực tối tăm, sa tan. Giê-ru-sa-lem là Thiên đàng, Giê-ri-cô là địa ngục. Thầy tế lễ, người Lê-vi là linh tôn giáo. Quán trọ là Hội Thánh, Người  Sa-ma-ri nhơn lành là Chúa Jêsus đã bị người Do-thái tiêu diệt. Dầu là Lời của Chúa, có tác dụng giảm nổi đau nhân loại, an ủi người bị tổn thương;  Rượu là hành động đạo đức cụ thể và là đời sống của cơ đốc nhân trong Hội Thánh.ngày nay.  Quán trọ là Hội Thánh. Hội Thánh là nơi săn sóc người bị tổn thương. Hội Thánh là nơi Đức Chúa Jesus giao những người bị tổn thương để chúng ta dùng Lời Chúa chăm sóc họ và đời sống phước hành của chúng ta giúp đỡ họ xa rời lối sống thế gian. Hội Thánh đã được Chúa ban phước và sẽ được trả thưởng khi Chúa Jêsus trở lại. Hình ảnh của Người Sa-ma-ri nhơn lành là hình ảnh của Chúa Cứu Thế Jêsus. Và ngày nay Chúa muốn mỗi Cơ đốc nhân là người Sa-ma-ri nhơn lành.

Cả hai câu hỏi Chúa Jêsus đều có kết luận: “Hãy đi, làm theo như vậy”

Kết luận:

Ai cũng cần có tình yêu thương và sự giúp đỡ. Tình yêu thương từ trái tim đến trái tim. Chúa muốn chúng ta yêu đồng loại như chính trái tim mình. Ở đây, sự thương xót luôn đi kèm với sự tốn kém thời gian và tiền bạc. Nhưng những gì tưởng như mất kia lại được chính Đức Chúa Trời ban phước lại. Nếu mọi người làm theo Lời Chúa thì xã hội luôn tốt hơn. Sự ban cho bao giờ cũng có phước hơn là nhận lãnh. Chung quanh chúng ta có rất nhiều người đang bị dở sống dở chết về thuộc linh. Họ đang trên đường xuống địa ngục, nếu chúng ta không đem Tin Lành cứu rỗi đến cho họ, thì thật là một điều đáng tiếc.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------